Hiperglikemia

Hiperglikemia to jest stan, w którym poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki. Glukoza to cukier, który jest głównym źródłem energii dla organizmu. Hiperglikemia może być spowodowana przez wiele czynników, takich jak:

  • Nieprawidłowa dieta, bogata w węglowodany i tłuszcze
  • Niedostateczna ilość insuliny, hormonu produkowanego przez trzustkę, który pomaga glukozie przenikać do komórek
  • Zaburzenia trzustki, takie jak cukrzyca typu 1 lub typu 2
  • Niektóre leki, takie jak sterydy, beta-blokery czy diuretyki
  • Stres, infekcje, urazy lub choroby
    Hiperglikemia może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest leczona. Może prowadzić do uszkodzenia nerek, oczu, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Może także spowodować kwasicy ketonowej lub śpiączki hiperglikemicznej, które są stanami zagrożenia życia.
    Objawy hiperglikemii mogą być różne w zależności od stopnia podwyższenia glukozy we krwi. Niektóre z nich to:
  • Nadmierne pragnienie i częste oddawanie moczu
  • Suchość w ustach i skórze
  • Zmęczenie i osłabienie
  • Bóle głowy i zawroty głowy
  • Problemy z widzeniem i koncentracją
  • Utrata masy ciała lub wzrost apetytu
  • Podrażnienie i zmiany nastroju

Aby zapobiec lub leczyć hiperglikemię, należy przestrzegać następujących zasad:

  • Regularnie monitorować poziom glukozy we krwi za pomocą glukometru lub testów laboratoryjnych
  • Stosować się do zaleceń lekarza dotyczących przyjmowania insuliny lub innych leków obniżających cukier
  • Zdrowo się odżywiać, unikając nadmiaru węglowodanów i tłuszczy oraz spożywając odpowiednią ilość białka, błonnika i witamin
  • Uprawiać regularnie aktywność fizyczną, która pomaga spalać glukozę i poprawiać czułość na insulinę
  • Unikać stresu i dbać o dobry sen i relaks
  • Konsultować się z lekarzem w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów hiperglikemii lub pogorszenia stanu zdrowia

Hiperglikemia to jest poważny problem zdrowotny, który wymaga świadomości i odpowiedzialności. Pamiętaj, że możesz kontrolować swój poziom cukru we krwi i zapewnić sobie lepszą jakość życia.

Retinopatia cukrzycowa

Jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do utraty wzroku. Jest to choroba, która polega na uszkodzeniu naczyń krwionośnych siatkówki oka pod wpływem podwyższonego poziomu glukozy we krwi.

Retinopatia cukrzycowa może się rozwinąć u osób chorujących na każdy typ cukrzycy, zarówno typu 1, jak i typu 2, a także na inne formy cukrzycy, takie jak MODY, LADA czy monogenowe. Czas trwania cukrzycy jest jednym z głównych czynników ryzyka wystąpienia tego powikłania. Im dłużej ktoś choruje na cukrzycę, tym większe prawdopodobieństwo uszkodzenia siatkówki. U pacjentów z cukrzycą typu 1 retinopatia cukrzycowa występuje praktycznie u każdego po 15 latach choroby.

Innymi czynnikami ryzyka są:

– nieprawidłowa kontrola glikemii, czyli utrzymywanie się zbyt wysokiego poziomu glukozy we krwi
– nadciśnienie tętnicze, czyli podwyższone ciśnienie krwi
– hiperlipidemia, czyli zbyt wysoki poziom cholesterolu LDL i triglicerydów we krwi
– otyłość
– niedokrwistość
– choroby nerek
– ciąża

Wysoki poziom glukozy we krwi powoduje zmiany w ścianach naczyń krwionośnych siatkówki, takie jak pogrubienie, zwężenie, zapalenie i pękanie. W wyniku tego dochodzi do zaburzenia przepływu krwi i tlenu do siatkówki, co prowadzi do jej niedotlenienia i uszkodzenia. Uszkodzone komórki siatkówki wydzielają substancje chemiczne, które stymulują tworzenie się nowych naczyń krwionośnych w siatkówce lub na powierzchni ciała szklistego. Te nowe naczynia są jednak słabe i łatwo pękają, powodując krwawienia do siatkówki lub ciała szklistego. Ponadto nowe naczynia mogą tworzyć blizny i zrosty, które mogą odrywać siatkówkę od podłoża.

Retinopatia cukrzycowa często nie daje żadnych objawów w początkowym stadium choroby. Dlatego ważne jest regularne badanie dna oka u osób z cukrzycą, aby wykryć zmiany w siatkówce na wczesnym etapie i podjąć odpowiednie leczenie.

 Wyróżnia się następujące rodzaje retinopatii:

– retinopatia nieproliferacyjna – jest to najłagodniejsza forma retinopatii, która polega na występowaniu mikroaneuryzm (poszerzeń naczyń siatkówkowych) i drobnych krwawień w siatkówce. Nie wpływa znacząco na widzenie i nie wymaga leczenia, ale wymaga regularnego monitorowania.
– retinopatia przedproliferacyjna – jest to postać pośrednia między retinopatią nieproliferacyjną a proliferacyjną. Charakteryzuje się większym nasileniem zmian naczyniowych, takich jak obrzęk i krwawienie siatkówki. Powoduje zaburzenia widzenia, takie jak zmniejszenie ostrości, zniekształcenie obrazu, pojawianie się ciemnych plam lub mętów w polu widzenia.
– retinopatia proliferacyjna – jest to najcięższa forma retinopatii, która polega na tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych w siatkówce lub na powierzchni ciała szklistego. Powoduje znaczne pogorszenie widzenia, a nawet utratę wzroku. Objawy mogą być podobne do retinopatii przedproliferacyjnej, ale nasilone i nagłe. Może dojść do gwałtownego krwawienia do ciała szklistego, które zasłania widzenie, lub do odwarstwienia siatkówki, które powoduje całkowitą ślepotę.

Oprócz retinopatii cukrzycowej może wystąpić także makulopatia cukrzycowa, czyli obrzęk plamki żółtej – części siatkówki odpowiedzialnej za ostre widzenie centralne. Makulopatia cukrzycowa może towarzyszyć każdemu typowi retinopatii lub występować samodzielnie. Objawia się pogorszeniem ostrości widzenia, trudnością w czytaniu, pisaniu i rozpoznawaniu twarzy.

Leczenie retinopatii
cukrzycowej zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby. Najważniejszym elementem leczenia jest prawidłowa kontrola glikemii, ciśnienia tętniczego i lipidów we krwi. Dzięki temu można zapobiec postępowi choroby lub opóźnić jej rozwój.

W przypadku retinopatii nieproliferacyjnej łagodnej lub umiarkowanej leczenie nie jest konieczne, ale należy regularnie wykonywać badania okulistyczne co 6-12 miesięcy.

Zapraszamy do Naszego Osasuna Centrum Medyczne Jastków
wykonamy Ci bezpłatnie badanie cukru we krwi
zadzwoń ( 81) 460 38 10

Nefropatia cukrzycowa

Nefropatia cukrzycowa to poważne powikłanie cukrzycy, które polega na uszkodzeniu nerek. Nefropatia cukrzycowa może prowadzić do przewlekłej choroby nerek, nawet do niewydolności nerek, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. Nefropatia cukrzycowa rozwija się stopniowo i początkowo nie daje żadnych objawów. Dlatego ważne jest, aby regularnie wykonywać badania krwi i moczu, które mogą wykryć obecność białka w moczu lub podwyższony poziom kreatyniny we krwi. Są to znaki, że nerki nie pracują prawidłowo i mogą być uszkodzone przez nadmiar glukozy we krwi.

W zaawansowanym stadium nefropatii cukrzycowej mogą pojawić się następujące objawy:

– obrzęki nóg, stóp lub twarzy;

– wysokie ciśnienie krwi;

– zmniejszenie ilości moczu lub zmiana jego koloru;

– nudności, wymioty lub utrata apetytu;

– osłabienie, zmęczenie lub senność;

– bóle głowy, zawroty głowy lub zaburzenia widzenia.

Najlepszym sposobem zapobiegania nefropatii cukrzycowej jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Aby to zrobić, należy stosować się do zaleceń lekarza dotyczących diety, aktywności fizycznej i leków na cukrzycę. Ponadto należy regularnie kontrolować ciśnienie krwi i cholesterol, ponieważ wysokie wartości tych parametrów mogą dodatkowo obciążać nerki.

Inne sposoby zapobiegania nefropatii cukrzycowej to:

– unikanie palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu

– picie wystarczającej ilości wody i unikanie odwodnienia

– ograniczenie spożycia soli i produktów bogatych w białko zwierzęce

– stosowanie leków przeciwbólowych tylko w razie potrzeby i zgodnie z zaleceniami lekarza

– unikanie kontaktu z substancjami toksycznymi dla nerek, takimi jak niektóre leki, kontrasty radiologiczne czy pestycydy.

Jeśli zostanie zdiagnozowana nefropatia cukrzycowa, lekarz może przepisać leki, które pomogą chronić nerki przed dalszym uszkodzeniem. Najczęściej stosowane są leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) lub blokerów receptora angiotensyny II (ARB), które obniżają ciśnienie krwi i zmniejszają wydalanie białka z moczem. Leki te należy przyjmować regularnie i pod kontrolą lekarza.

W niektórych przypadkach może być konieczne skorygowanie dawki leków na cukrzycę lub wprowadzenie insuliny, aby zapewnić optymalną kontrolę glikemii. Może być również potrzebna zmiana diety lub suplementacja witamin i minerałów.

W zaawansowanym stadium nefropatii cukrzycowej może być konieczne leczenie dializami lub przeszczepem nerki. Dializa polega na oczyszczaniu krwi z nadmiaru toksyn i płynów za pomocą specjalnego urządzenia. Przeszczep nerki polega na przeszczepieniu zdrowej nerki od dawcy do chorego. Oba te zabiegi wymagają specjalistycznej opieki i ścisłego monitorowania. Nefropatia cukrzycowa to poważne powikłanie cukrzycy, które może prowadzić do niewydolności nerek. Aby jej zapobiegać, należy utrzymywać prawidłowy poziom glukozy we krwi, ciśnienia krwi i cholesterolu, a także dbać o zdrowy tryb życia. Jeśli nefropatia cukrzycowa zostanie wykryta, należy podjąć leczenie farmakologiczne, dietetyczne lub dializacyjne, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Nefropatia cukrzycowa jest trudna do wyleczenia, ale można ją kontrolować i opóźnić jej postęp.

PSA – badanie prostaty bez dyskomfortu

Prostata to gruczoł krokowy, który znajduje się pod pęcherzem moczowym i otacza cewkę moczową. Jest odpowiedzialna za produkcję części nasienia i wpływa na jakość życia seksualnego mężczyzn. Prostata może być narażona na różne schorzenia, takie jak zapalenie, przerost lub rak. Dlatego ważne jest, aby regularnie badać ją i kontrolować jej stan.

Jednym z najprostszych i najskuteczniejszych sposobów diagnozowania problemów z prostatą jest wykonanie badania krwi oznaczającego poziom PSA (antygenu swoistego dla prostaty). PSA to białko produkowane przez komórki prostaty, które może być podwyższone w przypadku zapalenia, przerostu lub nowotworu. Badanie PSA polega na pobraniu próbki krwi z żyły i zbadaniu jej w laboratorium. Jest to badanie niebolesne, szybkie i tanie.

W Centrum Medycznym Osasuna oferujemy badanie PSA w ramach pakietu badań profilaktycznych dla mężczyzn. Wystarczy umówić się na wizytę i oddać krew do analizy. Wyniki otrzymasz w ciągu kilku dni. Jeśli poziom PSA będzie podwyższony, skierujemy Cię na dalsze badania, takie jak USG prostaty lub biopsja. W ten sposób będziesz mógł szybko wykryć i leczyć ewentualne problemy z prostatą.

Zapraszamy do skorzystania z naszej oferty i zadbania o swoje zdrowie. Prostata to ważny organ, który wpływa na Twoje samopoczucie i jakość życia. Nie lekceważ jej i regularnie bądź ją kontrolować. W razie pytań lub wątpliwości skontaktuj się z nami lub odwiedź naszą stronę internetową.

Zadzwoń (81) 460 38 10

Neuropatia cukrzycowa

Neuropatia cukrzycowa to uszkodzenie nerwów spowodowane przez wysoki poziom cukru we krwi. Jest to jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy, które może dotknąć różne części ciała, takie jak ręce, nogi, stopy, oczy, serce i układ trawienny. Neuropatia cukrzycowa może powodować ból, drętwienie, mrowienie, osłabienie mięśni, zaburzenia czucia i problemy z funkcjonowaniem narządów.

Neuropatia cukrzycowa jest spowodowana przez uszkodzenie małych naczyń krwionośnych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do nerwów. Wysoki poziom cukru we krwi utrudnia prawidłowe funkcjonowanie tych naczyń i prowadzi do niedotlenienia i niedożywienia nerwów. W efekcie nerwy stają się słabsze, bardziej podatne na uszkodzenia i tracą zdolność do przekazywania sygnałów do mózgu i mięśni.

U niektórych ludzi z cukrzycą rozwija się neuropatia. Czynnikami ryzyka są:

  • Długi czas trwania cukrzycy
  • Niekontrolowany poziom cukru we krwi
  • Nadciśnienie tętnicze
  • Otyłość
  • Palenie tytoniu
  • Nadużywanie alkoholu
  • Niedobór witamin z grupy B
  • Inne choroby nerwowe lub autoimmunologiczne

Objawy neuropatii cukrzycowej mogą się różnić w zależności od tego, które nerwy są uszkodzone i jak bardzo. Najczęściej objawy pojawiają się stopniowo i nasilają się z czasem. Niektóre z najczęstszych objawów to:

  • Ból, pieczenie, kłucie lub szarpanie w rękach, nogach lub stopach;
  • Drętwienie lub zmniejszenie czucia w rękach, nogach lub stopach;
  • Mrowienie lub uczucie „gęsiej skórki” w rękach, nogach lub stopach;
  • Osłabienie mięśni w rękach, nogach lub stopach;
  • Trudności w chodzeniu, utrata równowagi lub koordynacji;
  • Zaburzenia czucia temperatury, dotyku lub bólu;
  • Problemy z oddawaniem moczu lub stolca;
  • Zaburzenia erekcji u mężczyzn lub suchość pochwy u kobiet;
  • Problemy z trawieniem, nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia;
  • Problemy z widzeniem, podwójne widzenie lub ślepota;
  • Problemy z sercem, duszność, kołatanie serca lub nieregularny rytm serca.

Neuropatia cukrzycowa nie ma lekarstwa, ale można ją kontrolować i łagodzić jej objawy. Najważniejszym sposobem leczenia jest utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi przez stosowanie odpowiedniej diety, leków i aktywności fizycznej. To pomoże zapobiec dalszemu uszkodzeniu nerwów i poprawić jakość życia.

Inne sposoby leczenia neuropatii cukrzycowej to:

– Leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne lub przeciwpadaczkowe, które mogą pomóc w zmniejszeniu bólu i dyskomfortu związanego z neuropatią cukrzycową

– Leki na nadciśnienie, cholesterol lub inne problemy związane z układem krążenia, które mogą poprawić przepływ krwi do nerwów

– Witaminy z grupy B, które mogą wspomagać funkcjonowanie nerwów i zapobiegać ich niedoborowi

– Fizjoterapia, masaż, akupunktura lub inne terapie alternatywne, które mogą pomóc w poprawie ruchomości, siły i czucia w dotkniętych obszarach

– Obuwie ortopedyczne, ortezy, poduszki lub inne urządzenia wspomagające, które mogą pomóc w ochronie i ulżeniu nacisku na stopy

– Edukacja i wsparcie psychologiczne, które mogą pomóc w radzeniu sobie ze stresem, lękiem i depresją związanymi z neuropatią cukrzycową

Należy dbać o prawidłowy poziom cukru we krwi i zdrowy styl życia, dlatego u nas możesz zbadać cukier za darmo, umów się już dziś, aby zapobiec powikłaniom cukrzycy, które mają wpływ na wiele aspektów życia.

U nas możesz bezpłatnie zbadać cukier Zapraszamy do Naszego Centrum Medycznego OSASUNA

Okulista

🩺Czy wiesz, że Twój wzrok może się pogorszyć z wiekiem ?

Nie czekaj, aż będzie za późno i zadbaj o swoje oczy już dziś. W Naszym Centrum Medycznym OSASUNA w Jastkowie możesz skorzystać z profesjonalnego badania wzroku, które pomoże Ci dobrać odpowiednie szkła do Twoich potrzeb.

BADANIE JEST BEZPŁATNE

i odbywa się

w dniu 25 września 2023 roku

o godzinie 11.00-18.00

Zapisz się już teraz w rejestracji lub

📱zadzwoń pod numerem 607 270 099

Nie przegap tej okazji i sprawdź stan swojego wzroku oraz ciśnienia śródgałkowego, które może być wskaźnikiem jaskry. Badanie jest przeznaczone dla osób powyżej 15 roku życia.

👓Jeżeli potrzebujesz nowych okularów, możesz je kupić w atrakcyjnej cenie.

🏥Zapraszamy do

Naszego Centrum Medycznego OSASUNA

w Jastkowie i dbaj o swoje oczy razem z nami 🙂

Stopa cukrzycowa

To bardzo poważne i niebezpieczne powikłanie cukrzycy, które może doprowadzić do trwałego uszkodzenia stopy, a nawet jej utraty. Stopa cukrzycowa jest spowodowana przez długotrwałe i niekontrolowane podwyższenie poziomu cukru we krwi, które uszkadza naczynia krwionośne i nerwy w stopie. W efekcie stopa staje się sucha, zdeformowana, podatna na zakażenia i owrzodzenia. Jeśli nie leczysz stopy cukrzycowej, możesz stracić czucie w stopie, co sprawi, że nie zauważysz drobnych urazów lub przedmiotów w bucie, które będą cię ranić. Możesz też mieć problemy z chodzeniem i utrzymywaniem równowagi. W najgorszym przypadku możesz rozwinąć martwicę tkanek, która oznacza śmierć komórek i tkanki w stopie. Wtedy jedynym ratunkiem może być amputacja stopy lub części nogi.

Nie lekceważ stopy cukrzycowej! To nie jest błahy problem, który sam się rozwiąże. To jest poważna choroba, która może zniszczyć twoje życie i zdrowie. Musisz dbać o swoją stopę i regularnie ją kontrolować. Musisz też utrzymywać prawidłowy poziom cukru we krwi i stosować się do zaleceń lekarza. Jeśli zauważysz jakiekolwiek zmiany na swojej stopie, takie jak zaczerwienienie, obrzęk, pęknięcia, owrzodzenia, ból lub gorączka, natychmiast zgłoś się do specjalisty. Im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większe masz szanse na zachowanie stopy i uniknięcie poważnych konsekwencji.

Potrzebujesz konsultacji zadzwoń  do nas (81) 460 38 10

Rehabilitacja

Oto Lista zabiegów jakie znajdą Państwo w Naszej ofercie

PROMIENIOWANIE LASEROWE

łagodzenia dolegliwości bólowych spowodowanych urazami złamania, skręcenia, stłuczenia tkanki łącznej i urazy torebek stawowych, bólów reumatoidalnych, bólu związanego z patologicznymi zmianami w kręgosłupie, przy przeciążeniu stawów oraz do leczenia nerwobóli, działanie przeciwzapalne i stymulujące proces tworzenia się nowych tkanek, dlatego wykorzystuje się go w przypadkach trudno gojących się ran oraz długo niezrastających się kości

POLE MAGNETYCZNE – efekt terapeutyczny w przypadku dolegliwości bólowych i stanów zapalnych rozmaitego pochodzenia.

– zapalenia narządów jamy brzusznej, w dolegliwościach związanych ze zmianami reumatoidalnymi oraz po urazach

układu odpornościowego, łagodzi ból i stany zapalne oraz poprawia przepływ krwi, stymulując procesy tworzenia się nowych komórek i tkanek

ELEKTROSTYMULACJA

W fizykoterapii wykorzystywane jest również zjawisko prądu elektrycznego zmiennego lub stałego

łagodzenia bólu, w dolegliwościach reumatycznych, urazach kończyn, w terapii stanów zapalnych, leczenie stanów zwyrodnieniowych kości i stawów, zmiękczania blizn, leczenia stanów zapalnych, elektrostymulację mięśni przy zanikach i niedowładach mięśniowych oraz w celu poprawy ukrwienia.

  • elektrostymulacja TENS
  • elektrostymulacja interferencyjne
  • elektrostymulacja DD
  • elektrostymulacja STIM
  • elektrostymulacja TONOLIZA
  • elektrostymulacja Kotz’a
  • elektrostymulacja Traberta
  • Galwanizacja
  • Jonoforeza

Metodyka po konsultacji z lekarzem lub fizjoterapeutą

ULTRADZWIĘKI

  • przeciwzapalne i przeciwbólowe
  • w stanach zapalnych mięśni i stawów oraz do łagodzenia dolegliwości spowodowanych chorobami zwyrodnieniowymi i reumatycznym

LAMPA SOLUX

nerwobóle, przewlekłe stany zapalne mięśni oraz stawów, utrudniony proces gojenia ran, choroby reumatyczne w okresie remisji, rwa kulszowa, lumbago (postrzał), dyskopatia, kontuzje i urazy narządu ruchu

KINEZYTERAPIA

Szerokie zastosowanie leczenia ruchem w chorobach układu kostno- stawowego oraz mięśniowego

MASAŻ LECZNICZY

Schorzenia i dysfunkcje narządu ruchu, Przykurcze i zaniki mięśniowe z nieczynności, Zapalenie mięśni, stawów, ścięgien i pochewek, Zerwanie mięśni, Zmęczenie, przeciążenie mięśni po wysiłku, Zmiany zniekształcające kostno-stawowe, Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, Przewlekła niewydolność oddechowa

PAKIET KRĘGOSŁUP

Zawiera masaż leczniczy wybranego odcinka, kinezyterapia, fizykoterapia, zabiegi po konsultacji z lekarzem lub fizjoterapeutą.

USPRAWNIANIE POSZPITALNE w domu pacjenta

Dzień Udzielania Pierwszej Pomocy

Dziś Międzynarodowy Dzień Udzielania Pierwszej Pomocy

5 podstawowych punktów, aby wykonać pierwszą pomoc

1.Sprawdź bezpieczeństwo. Upewnij się, że miejsce zdarzenia nie stanowi zagrożenia dla ciebie i poszkodowanego. Jeśli tak, wezwij pomoc i przenieś poszkodowanego w bezpieczne miejsce, jeśli to możliwe.

2.Sprawdź przytomność. Potrząśnij poszkodowanego za ramiona i zapytaj, czy cię słyszy. Jeśli nie odpowiada, sprawdź jego oddech i tętno.

3.Wezwij pomoc. Zadzwoń na numer alarmowy 112 lub poproś kogoś o to. Podaj dokładny adres miejsca zdarzenia, liczbę i stan poszkodowanych oraz swoje dane kontaktowe. Nie przerywaj rozmowy, dopóki dyspozytor nie powie ci, że możesz to zrobić.

4.Rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO). Jeśli poszkodowany nie oddycha lub nie ma tętna, ułóż go na plecach na twardej powierzchni. Połóż dłonie na środku klatki piersiowej i uciskaj ją rytmicznie około 100 razy na minutę. Co 30 uciśnięć wykonaj 2 oddechy ratownicze, dmuchając powietrze do ust lub nosa poszkodowanego. Kontynuuj RKO do momentu przywrócenia oddechu i tętna lub przybycia pomocy medycznej.

5.Udziel dalszej pomocy. Jeśli poszkodowany jest przytomny, ale ma jakieś obrażenia lub dolegliwości, postaraj się mu pomóc w zależności od sytuacji. Na przykład, jeśli ma krwotok, zatamuj go opatrunkiem lub czystym materiałem. Jeśli ma złamanie, unieruchom kończynę uszkodzoną. Jeśli ma oparzenie, schłodź ranę wodą. Jeśli ma zatrucie, sprawdź, czym się zatruł i wezwij pogotowie.

Można wziąć udział w szkoleniu z pierwszej pomocy, aby poczuć się pewniej w sytuacji kryzysowej.