Udar jest niebezpiecznym stanem, który może prowadzić do śmierci lub długotrwałej niepełnosprawności. Występuje, gdy dopływ krwi do określonej części mózgu zostaje przerwany lub zmniejszony, co uniemożliwia dotarcie tlenu i składników odżywczych do ważnych komórek nerwowych. Udar może spowodować utratę mowy, zaburzenia widzenia i poruszania się, dezorientację, a nawet śmierć. Znajomość znaków ostrzegawczych udaru może pomóc w uzyskaniu szybkiej pomocy medycznej, która poprawi wyniki i zwiększy szanse na pełne wyleczenie.
Czynnikami ryzyka wystąpienia niedokrwiennego udaru mózgu są:
- czynniki genetyczne;
- płeć – do 65. roku życia na udary niedokrwienne częściej zapadają mężczyźni, a po przekroczeniu tej granicy – kobiety; ma to związek z menopauzą oraz utratą ochronnego działania estrogenów;
- wiek – częstość występowania tego rodzaju udaru wzrasta wraz z wiekiem;
- nadciśnienie tętnicze, które nasila rozwój miażdżycy i sprzyja powstawaniu patologii w drobnych naczyniach;
- terapia hormonalna – antykoncepcja hormonalna czy hormonalna terapia zastępcza, szczególnie w formie preparatów zawierających wysokie dawki estradiolu zwiększają tendencje prozakrzepowe;
- cukrzyca, która sprzyja rozwojowi miażdżycy i zwiększa ryzyko zakrzepicy;
- migotanie przedsionków – podczas migotania, zaburzona jest funkcja przedsionków serca, przez co następuje zastój krwi, która ma tendencję do krzepnięcia;
- palenie tytoniu – nasila rozwój miażdżycy, szczególnie w tętnicach szyjnych i zwiększa ryzyko zakrzepicy);
- hipercholesterolemia, która jest kluczowym czynnikiem ryzyka miażdżycy;
- otyłość
- brak aktywności fizycznej – sprzyja powstawaniu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, przez co pośrednio zwiększa ryzyko udaru mózgu.
Objawy udaru mózgu z reguły pojawiają się nagle i w wielu przypadkach można je zobaczyć albo usłyszeć. Najbardziej charakterystyczne :
- opadanie jednego kącika ust, związane z paraliżem mięśni po jednej stronie ciała,
- niemożność uniesienia obu rąk nad głowę,
- kłopoty z mówieniem i zrozumieniem tego, co mówią inni,
- utrata koordynacji ruchowej,
- problem z widzeniem w jednym lub obu oczach – widzieć niewyraźnie lub podwójnie
- odczuwać silny ból głowy,
- kłopot z chodzeniem i utrzymaniem równowagi. Co ważne, objawy fizyczne bardzo często dotyczą tylko jednej części ciała.
Szybka identyfikacja objawów udaru ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia możliwie najlepszej reakcji i leczenia przy najbliższej okazji – co prowadzi do lepszych wyników leczenia udaru, w tym mniejszej niesprawności.