Niedoczynność tarczycy to zaburzenie w którym tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu.
Do najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy w Polsce zalicza się:
- chorobę Hashimoto czyli przewlekłe autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy. Choroba o podłożu autoimmunologicznym, wywołana przez własne przeciwciała, w której dochodzi do powstawania niebolesnego zapalenia w tarczycy, powoli (przez lata) niszczącego tarczycę i prowadzącego do zmniejszenia produkcji hormonów.
- stan po operacyjnym usunięciu tarczycy. Operacja tarczycy może być przeprowadzona z różnych powodów (wole guzkowe, choroba Gravesa i Basedowa, rak tarczycy). W wyniku usunięcia całej tarczycy dochodzi do trwałej niedoczynności tarczycy. Stopień niedoczynności tarczycy w przypadku usunięcia części tarczycy (np. jednego płata) zależy od zakresu operacji.
- stan po leczeniu jodem promieniotwórczym. Leczenie jodem promieniotwórczym (jodem radioaktywnym) może być przeprowadzone z różnych powodów (np. choroba Gravesa i Basedowa, wole guzkowe nadczynne).
Niedoczynności tarczycy może mieć różne nasilenie objawów, od łagodnego do bardzo ciężkiego. Osoby z łagodną niedoczynnością tarczycy mogą nie zaobserwować u siebie żadnego z wymienionych objawów, lecz jeśli problem nie zostanie wykryty i leczony, choroba może podstępnie się rozwijać. Skutki ciężkiej niedoczynności tarczycy mogą obejmować choroby serca, niepłodność, a w bardzo ciężkich przypadkach nawet śpiączkę.
Niedoczynność tarczycy – badania
Pamiętaj, że zaobserwowanie jakichkolwiek niepokojących objawów wymaga konsultacji z lekarzem, który w oparciu o Twój wywiad i badanie fizykalne zleci wykonanie odpowiednich badań. Podstawowe badania laboratoryjne to:
- stężenie TSH w surowicy krwi, które wzrasta w pierwotnej niedoczynności ( w uproszczeniu: przysadka próbuje pobudzić tarczycę do działania) i maleje we wtórnej i trzeciorzędowej niedoczynności
- stężenie FT4 i FT3.
- stężenie anty-TPO (wzrost przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO w autoimmunologicznym zapaleniu).
Wszystkie powyższe badania możesz wykonać w OSASUNA.
Objawy- niedoczynność tarczycy
Objawy niedoczynności tarczycy mogą być różnorodne. W niedoczynności pierwotnej są najmocniej nasilone. Poniższe symptomy mogą wystąpić w różnych konfiguracjach i nasileniu, ale zaobserwowanie pojedynczych z nich nie oznacza, że na pewno cierpisz na niedoczynność tarczycy:
- niskie ciśnienie tętnicze, wolne tętno,
- chłodna, sucha i blada skóra, spadek potliwości,
- obrzęk podskórny (zmiana rysów twarzy, obrzęk powiek i rąk),
- przyrost masy ciała, wzmożona męczliwość, osłabienie, ospałość, uczucie zimna,
- ochrypły głos, powiększenie języka, objawy nieżytu górnych dróg oddechowych,
- bóle mięśni i obrzęki stawów,
- problemy z koncentracją uwagi, zaburzenia pamięci, rozchwianie emocjonalne, depresja,
- przewlekłe zaparcia,
- łamliwe włosy i wzmożone wypadanie włosów,
- zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, zaburzenia libido,
- opóźnienie wzrastania i zaburzenia dojrzewania płciowego u dzieci,
- zmiany w układzie nerwowym (np. zespół cieśni nadgarstka).
Skutki-niedoczynność tarczycy
Zapamiętaj, że ciężka, nieleczona niedoczynność tarczycy może stanowić stan zagrożenia życia, jakim jest śpiączka hipometaboliczna. Do jej rozwoju mogą przyczynić się inne choroby np. :
- poważne infekcje,
- zawał serca
- spożycie niektórych leków.
W przebiegu śpiączki hipometabolicznej dochodzi do:
- spadku częstości akcji serca,
- spadku ciśnienia tętniczego krwi,
- obniżenia temperatury organizmu,
- kwasicy oddechowej,
- hipoglikemii,
- obrzęków,
- zaburzeń elektrolitowych,
- otępienia,
- śpiączki
- wstrząsu.
- może prowadzić do śmierci
Niedoczynność tarczycy w ciąży
Ciąża to stan szczególny, w którym choroby matki mogą wywierać wpływ na rozwijający się płód. Niedobór hormonów tarczycy jest szczególnie niebezpieczny i może prowadzić do poronień, przedwczesnego porodu czy poważnych nieprawidłowości w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Dlatego tak ważna jest kontrola pracy tarczycy w ciąży i skuteczne leczenie zaburzeń. Według polskich zaleceń, normy TSH dla kobiet ciężarnych są inne niż dla reszty populacji. Jeśli cierpisz na zdiagnozowaną niedoczynność tarczycy, koniecznie poinformuj o tym swojego ginekologa, zanim rozpoczniesz starania o dziecko.
Leczenie niedoczynności tarczycy
Postępowanie w niedoczynności tarczycy to przede wszystkim leczenie substytucyjne, czyli dostarczanie organizmowi brakującego hormonu. Lewotyroksynę, syntetyczny analog naturalnej tyroksyny, stosuje się na czczo, w dawce dostosowanej indywidualnie, pod kontrolą TSH. Takie leczenie zazwyczaj musi być prowadzone do końca życia.